Mylius (Milius, Miliusz) Jakub (1594–1651), rektor szkoły w Krasnobrodzie i Bełżycach, minister kalwiński. Pochodził z Palatynatu. Miał wykształcenie humanistyczne, ale nie wiemy, na którym z uniwersytetów je uzyskał; być może studiował w Wittenberdze i podczas studiów zdobył tytuł «poeta laureatus Caesareus». W początkach lat dwudziestych XVII w. spotykamy go w Krasnobrodzie w ziemi chełmskiej na stanowisku rektora szkoły dystryktu ruskiego. Jak długo pełnił M. tę funkcję, nie wiemy. Śladem wielu preceptorów obrał karierę duchowną jako lepiej płatną i mającą większy prestiż wśród członków jednoty. W r. 1629, już jako minister znalazł się w składzie delegacji od synodu dystryktu ruskiego na synod prowincjonalny w Wilnie. Funkcję ministra sprawował m. in. w Średniej Wsi koło Hoczwi na Podolu. W r. 1630 był ministrem w Hoczwi, konseniorem ruskim. We wrześniu 1631 synod prowincjonalny małopolski obradujący w Glinianach wyznaczył go do komisji mającej zbadać i uzdrowić sytuację w szkole bełżyckiej, delegowano go nadto na synod w Lesznie. W początkach maja 1635 synod prowincjonalny w Glinianach polecił mu objęcie funkcji rektora gimnazjum i ministra zboru w Bełżycach. Rektorem był zapewne najwyżej 2–3 lat, gdyż już w r. 1638 rektorem gimnazjum był Stefan Świetlicki. W r. 1639 został upomniany za niewłaściwy stosunek do zboru i współwyznawców. Zajmował się także przekazywaniem stypendiów alumnom małopolskim uczącym się w kraju, jak i studiującym za granicą. W r. 1643 w czasie najazdu dokonanego przez Wylama na zbór i szkołę w Bełżycach M. został zraniony i poniósł znaczne szkody materialne. W wyniku nie znanych nam bliżej prześladowań ze strony jezuitów lubelskich M. zmuszony został do szukania schronienia na Litwie. W r. 1645 na życzenie Janusza Radziwiłła synod prowincjonalny wileński oficjalnie wezwał go z Małopolski i powierzył mu zbór w Lubczu nad Niemnem. W t.r. widzimy go też w składzie delegacji synodu do J. Radziwiłła mającej pertraktować «o potrzebach zborowych». Również w r. 1650 znalazł się M. w składzie 6-osobowej delegacji mającej rozsądzić sprawy z ekonomem bursy dla alumnów w Słucku – Cichonem Batkielem.
W „Nomizomenon…” (Baranów 1638), zbiorze nagrobkowych wierszy dla Jana i Macieja Węgierskich, spotykamy wiersz M-a (jako pierwszy). W r. 1642 uczcił on pamięć zmarłego Pawła Krokiera krótkim utworem wierszowanym pt. Justa exuviarum Pauli Krokieri medici… Bezpośrednio na użytek zborowy napisał broszurę Theatrum albo widok rozerwania i zgorszenia w kościele korintskim (b. m. i r.). Zmarł M. w Lubczu w r. 1651. Jego synem był minister Piotr Mylius.
Estreicher; – Tworek S., Działalność oświatowo-kulturalna kalwinizmu małopolskiego (połowa XVI – połowa XVIII w.), L. 1970 s. 180, 183, 186, 188–9; – Węgierski A., Libri quattuor Slavoniae Reformatae, W. 1973; – AGAD: Dep. Wil. 41, s. 117, 141, BOZ IXb–41 s. 122v.; B. Lit. Akad. Nauk w Wil.; ERS–1157 s. 182, ERS–1136 s. 94, 97, 107, 148 i n., 153; B. Ukraińskiej Akad. Nauk w Kijowie: rkp. 5995/I s. 508; B. Uniw. Warsz.: Synod 4 s. 37v.
Stanisław Tworek